Kerstvakantie 2010 waren in Den Haag twee bijzondere tentoonstellingen te zien. Louise Bourgeois, Amerikaans beeldhouwer van Franse origine is tot vlak voor haar overlijden dit jaar op 98 jarige leeftijd, productief geweest. Internationale erkenning kreeg zij pas in haar seventies(!!) nadat ze Amerika vertegenwoordigde op de Biennale in Venetie. Haar beeldtaal ontwikkelde zich sterk en bleef zich tot het laatst toe ontwikkelen.

De paradox van kracht en kwetsbaarheid die zij zelf uitstraalt op een foto van Robert Mapplethorpe nam in haar werk steeds meer toe. Zij overstijgt het mannelijke en vrouwelijke en het denken in dualiteiten. Haar bronnen zijn afkomstig uit het universeel menselijke onbewuste. Ze vertaalt emoties uit haar kindertijd in een beeld, zonder tussenkomst van gedachten of commentaar.

Ze verwijzen niet meer naar iets, ze zijn het. Die hele directe zeggingskracht resoneert in mij en verbindt mij met emoties van mezelf, met de emoties van anderen en met de vormen in de natuur die ons omringen en beroeren. Ze laat licht vallen op de schaduwzijde. Ik begrijp dat ze leed onder het gebrek aan waardering en pas na haar erkenning eind 70-begin 80-er jaren een ruimer atelier kon betrekken.
Wat een uitzonderlijke ausdauer en wat een directe toegang tot haar bronnen van creativiteit.

Een dag later in het Mauritshuis zag ik Aeltje, een beroemd portret van Rembrandt. Het portret maakt deel uit van een privé collectie. Voor de huidige eigenaar is Aeltje ‘ de moeder aller moeders’, hij heeft diep respect en ontzag voor haar. Ze ziet er oud en jong uit, toont empathie en is afstandelijk, ze lijkt zacht en onverzettelijk, zowel bewegingloos als dynamisch. Ze is geen Nederlandse Mona Lisa, want daarvoor te toegankelijk. Normaliter hangt ze in Boston waar er een bezoekster is die dagelijks naar haar komt kijken om even bij haar moeder te zijn.

Wat deze vrouwen voor mij verbindt is hun autonomie. Ze staan op zichzelf met alle kracht en kwetsbaarheid die ze in zich hebben. Iets in hen komt los van dualiteit en bevrijdt zichzelf. Een proces dat ik ervaar als wezenlijk van het ouder worden, het meer mens worden door de tijd heen. Op een verjaardag ontmoet ik Janne, 70 jaar, vitaal en twinkelogen. Ze is serieus op zoek naar betaald werk naast haar vrijwilligerswerk. Geen enkele werkgever neemt haar serieus. Wie herkent haar kracht, kwetsbaarheid en autonomie?